Umowa darowizny
Czym jest umowa darowizny?
Umowa darowizny jest umową nazwaną, uregulowaną w art. 888 - 902 Kodeksu cywilnego. Przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku. Co do zasady, oświadczenie darczyńcy powinno być złożone w formie aktu notarialnego, niezależnie od przedmiotu umowy.
W związku z dokonaniem darowizny, darczyńcy przysługują pewne uprawnienia względem obdarowanego:
- może zobowiązać obdarowanego do oznaczonego działania lub zaniechania (polecenie),
- jeżeli popadnie w niedostatek może żądać od obdarowanego pomocy w utrzymaniu się,
- jeżeli obdarowany dopuścił się względem niego rażącej niewdzięczności, może odwołać darowiznę - ma na to rok, odkąd dowiedział się o niewdzięczności obdarowanego.
Uprawnienie do żądania wykonania polecenia lub do odwołania darowizny przysługuje również spadkobiercom darczyńcy.
Należy mieć na uwadze, że darowizny nie są obojętne dla spadku po darczyńcy. W sytuacji, gdy dochodzi do dziedziczenia na podstawie ustawy, a dział spadku następuje między zstępnymi (dzieci, wnuki, prawnuki itd.) albo między zstępnymi i małżonkiem, spadkobiercy ci są wzajemnie zobowiązani do zaliczenia na schedę spadkową otrzymanych od spadkodawcy darowizn, chyba że z oświadczenia spadkodawcy lub z okoliczności wynika, że darowizna została dokonana ze zwolnieniem od obowiązku zaliczenia (art. 1039 kodeksu cywilnego). Darczyńca może również zobowiązać swoich pozostałych spadkobierców ustawowych do zaliczenia otrzymanych od niego darowizn na schedę spadkową.
Kolejnym aspektem, który trzeba wziąć pod uwagę w kontekście spadku po darczyńcy jest zachowek. Zstępnemu, małżonkowi oraz rodzicowi spadkodawcy, który byłby powołany do spadku z ustawy, należy się 2/3 lub 1/2 wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym. W celu ustalenia wysokości zadatku, do wartości spadku dolicza się (chociaż istnieją wyjątki) wartość dokonanych przez spadkodawcę darowizn, a obdarowani z tych darowizn są zobowiązani, w granicach ich wartości, do uzupełnienia zachowków osobom uprawnionym do ich otrzymania, o ile oczywiście osoby te nie otrzymały już ze spadku przedmiotów, których wartość wynosiłaby co najmniej tyle, ile przysługujący im zachowek (art. 991 i 993 kodeksu cywilnego).
Podatek od spadków i darowizn
Zgodnie z treścią przepisów ustawy z dnia 28 lipca 1983 roku o podatku od spadków i darowizn, podatkowi temu podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem, między innymi darowizny. Jest to reguła, jednak ustawodawca przewidział od niej pewne wyjątki oraz zwolnienia - przedmiotowe (dotyczące pewnych kategorii rzeczy) oraz podmiotowe (dotyczące pewnych osób).
Zwolnieniem podmiotowym, z którego najczęściej korzystają obdarowani jest zwolnienie w tzw. "zerowej" grupie podatkowej. Jest to kategoria osób, które są najbliższą rodziną, a ustawodawca zalicza do niej: małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę. Należy jednak mieć na uwadze, że zwolnienie to następuje wyłącznie po spełnieniu pewnych warunków:
- jeżeli obdarowani zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-5, 7 i 8 oraz ust. 2 ww. ustawy, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia - w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4, oraz
Dokumenty
Udostępniona poniżej lista dokumentów każdorazowo wymaga weryfikacji przed sporządzeniem aktu notarialnego. Aby upewnić się, że posiadacie Państwo wszystkie niezbędne dokumenty, prosimy o kontakt z Kancelarią.
1) Umowa darowizny nieruchomości gruntowej
- podstawa nabycia nieruchomości (akt notarialny/ prawomocne postanowienie sądu/ akt poświadczenia dziedziczenia/akt własności ziemi),
- numer księgi wieczystej (jeśli została założona),
- wypis z rejestru gruntów - wydaje starostwo,
- zaświadczenie z Urzędu Skarbowego wydane dla każdego ze sprzedających osobno, z treści którego będzie wynikać, że podatek od spadków i darowizn nie należy się/został zapłacony/zobowiązanie podatkowe uległo przedawnieniu - dotyczy sytuacji, gdy nabycie nieruchomości nastąpiło w drodze dziedziczenia/zapisu lub zapisu windykacyjnego/darowizny /polecenia/nieodpłatnego zniesienia współwłasności/zasiedzenia (w takiej sytuacji prosimy najpierw o kontakt z kancelarią),
- dane stron (pełne imiona i nazwiska, imiona rodziców, numery PESEL, stany cywilne, numery dowodów osobistych z datą ważności, adresy zamieszkania, obywatelstwo, jeśli inne niż polskie),
- wartość rynkowa nieruchomości,
- termin wydania nieruchomości,
- stopień pokrewieństwa między stronami (a jeżeli nazwiska darczyńcy i obdarowanego są różne, również odpisy aktów stanu cywilnego, np. odpis skrócony aktu małżeństwa obdarowanej - córki darczyńcy, jeżeli zmieniła nazwisko na nazwisko męża).
2) Umowa darowizny lokalu
- podstawa nabycia nieruchomości (akt notarialny/ prawomocne postanowienie sądu/ akt poświadczenia dziedziczenia),
- numer księgi wieczystej,
- zaświadczenie z Urzędu Skarbowego wydane dla każdego ze sprzedających osobno, z treści którego będzie wynikać, że podatek od spadków i darowizn nie należy się/został zapłacony/zobowiązanie podatkowe uległo przedawnieniu - dotyczy sytuacji, gdy nabycie nieruchomości nastąpiło w drodze dziedziczenia/zapisu lub zapisu windykacyjnego/darowizny /polecenia/nieodpłatnego zniesienia współwłasności/zasiedzenia (w takiej sytuacji prosimy najpierw o kontakt z kancelarią),
- dane stron (pełne imiona i nazwiska, imiona rodziców, numery PESEL, stany cywilne, numery dowodów osobistych z datą ważności, adresy zamieszkania, obywatelstwo, jeśli inne niż polskie),
- wartość rynkowa nieruchomości
- termin wydania nieruchomości,
- stopień pokrewieństwa między stronami (a jeżeli nazwiska darczyńcy i obdarowanego są różne, również odpisy aktów stanu cywilnego, np. odpis skrócony aktu małżeństwa obdarowanej - córki darczyńcy, jeżeli zmieniła nazwisko na nazwisko męża).
3) Umowa darowizny spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego
- podstawa nabycia nieruchomości (akt notarialny/ prawomocne postanowienie sądu/ akt poświadczenia dziedziczenia),
- numer księgi wieczystej (jeśli jest prowadzona),
- jeśli zakładamy księgę wieczystą, wszystkie podstawy nabycia począwszy od przydziału,
- zaświadczenie wydane przez zarząd spółdzielni mieszkaniowej, z treści którego będzie wynikać komu przysługuje to prawo,
- zaświadczenie z Urzędu Skarbowego wydane dla każdego ze sprzedających osobno, z treści którego będzie wynikać, że podatek od spadków i darowizn nie należy się/został zapłacony/zobowiązanie podatkowe uległo przedawnieniu - dotyczy sytuacji, gdy nabycie nastąpiło w drodze dziedziczenia/zapisu lub zapisu windykacyjnego/darowizny /polecenia/nieodpłatnego zniesienia współwłasności/zasiedzenia (w takiej sytuacji prosimy najpierw o kontakt z kancelarią),
- dane stron (pełne imiona i nazwiska, imiona rodziców, numery PESEL, stany cywilne, numery dowodów osobistych z datą ważności, adresy zamieszkania, obywatelstwo, jeśli inne niż polskie),
- wartość rynkowa prawa,
- termin wydania nieruchomości,
- stopień pokrewieństwa między stronami (a jeżeli nazwiska darczyńcy i obdarowanego są różne, również odpisy aktów stanu cywilnego, np. odpis skrócony aktu małżeństwa obdarowanej - córki darczyńcy, jeżeli zmieniła nazwisko na nazwisko męża).
4) Umowa darowizny pieniędzy
- potwierdzenie dokonania przelewu,
- dane stron (pełne imiona i nazwiska, imiona rodziców, numery PESEL, stany cywilne, numery dowodów osobistych z datą ważności, adresy zamieszkania, obywatelstwo, jeśli inne niż polskie),
- stopień pokrewieństwa między stronami (a jeżeli nazwiska darczyńcy i obdarowanego są różne, również odpisy aktów stanu cywilnego, np. odpis skrócony aktu małżeństwa obdarowanej - córki darczyńcy, jeżeli zmieniła nazwisko na nazwisko męża).
5) Umowa darowizny udziałów/ogółu praw i obowiązków w spółce
- dane stron (pełne imiona i nazwiska, imiona rodziców, numery PESEL, stany cywilne, numery dowodów osobistych z datą ważności, adresy zamieszkania, obywatelstwo, jeśli inne niż polskie, stopień pokrewieństwa - jeśli występuje),
- umowa spółki i ewentualne zgody organów spółki na zbycie,
- podstawa nabycia udziałów, jeżeli darczyńca nie został jeszcze ujawniony w KRS,
- jeżeli nabycie nastąpiło w drodze dziedziczenia, darowizny dokonanej po 31.12.2006r. lub nieodpłatnego zniesienia współwłasności, zaświadczenie wydane przez właściwego Naczelnika Urzędu Skarbowego, z treści którego wynikać będzie, że podatek do spadków i darowizn nie należał się/został zapłacony/zobowiązanie podatkowe uległo przedawnieniu,
- wartość/cena.
6) Umowa darowizny innych przedmiotów/praw
lista dokumentów zostanie wskazana po konsultacji z notariuszem
szkurlatowicz@notar.pl
Plac Kupiecki 14
22-100 Chełm
Kancelaria Notarialna
Jakub Szkurłatowicz
Notariusz